Co nas śmieszy w języku rosyjskim?

Tytuł tego artykułu jest nieco przewrotny, ponieważ z rosyjskim mam styczność od ładnych paru lat, uwielbiam go słuchać i się nim posługiwać, ale z doświadczenia własnego i swoich uczniów wiem, że na różnych poziomach zaawansowania może wywoływać uśmiech na twarzy. Dlaczego? Bo momentami bywa podobny do polskiego. I nie mam na myśli zbliżonego znaczenia, tylko warstwę brzmieniową, bo to ona wywołuje najwięcej skojarzeń.

O różnicach i podobieństwach między językiem polskim a rosyjskim opowiadałam w jednym z filmików – ten materiał będzie doskonałym wstępem do naszych późniejszych rozważań, zwłaszcza dla Czytelników nie znających tego języka:

https://youtu.be/WGwP-UlwElQ

Nie ukrywajmy, że najbardziej śmieszne wydają nam się te brzmienia, które niezbyt dostojnie się kojarzą lub w naszej wyobraźni tworzą dość zabawny obrazek. I właśnie na takie dwie grupy je podzieliłam.

Skojarzenia dźwiękowe

Pamiętam, kiedy na jednych z pierwszych zajęć z języka rosyjskiego na studiach nasz lektor poprosił, żebyśmy wykonali pewne ćwiczenie, rozpoczynając: будьте любезны… [budźcie liubiezny]. Oczywiście, nikt nie zachowywał się lubieżnie, choć wszyscy się śmiali, a dopiero potem się okazało, że prowadzący chciał, abyśmy „byli uprzejmi” wykonać jego polecenie.

Podobne skojarzenia wywołuje słowo сутки [sutki], które z biustem ma niewiele wspólnego (ten po rosyjsku to грудь/grudź lub właśnie бюст/biust), bo oznacza… dobę. Można jeszcze zaakceptować, kiedy магазин работает круглосуточно [magazin rabotajet kruglosutoczno], czyli sklep jest otwarty przez całą dobę, ale jak się nie uśmiechnąć, kiedy работает кругые сутки [rabotajet kruglyje sutki]?

Zabawnie, choć równie nieprzystojnie kojarzą się wszelkie określenia związane z używaniem ognia: зажигалка [zażygalka] to zapalniczka, зажигать костёр [zażygat’ kostior] oznacza rozpalanie ogniska, a обжиг [obrzyg] to proces, który oznacza… wypalanie.

Skojarzenia wizualne

Nazwałam je tak, ponieważ dane wyrażenie może się kojarzyć z jakąś scenką, zabawną sytuacją – oczywiście, w zależności od osoby takie wyobrażenia mogą być zupełnie inne.

Klasykiem jeszcze z okresu studiów było сначала разберёмся, а потом будем доказывать [snaczala razbieriomsja, a potom budziem dokazywat’], co oznacza mniej więcej: „najpierw rozeznamy się w sytuacji, a potem będziemy szukać dowodów”. Skojarzenie jest jednak chwytliwe, gdyż jeden z moich kursantów, pan po sześćdziesiątce, na pytanie, jaki może być sens tego zwrotu, odpowiedział: „pani Dagmaro, już chyba nie w tym wieku”.

Inną sytuacją, również z zajęć, była próba przetłumaczenia określenia охотник за бабочками [ochotnik za baboczkami]. Dziwnym trafem zamiast „łowcy motyli” wyszedł „pies na baby”, ku ogólnemu zdziwieniu, że przecież polskie tłumaczenie nijak się ma do rosyjskiego oryginału.

I na koniec określenie, które wyjątkowo lubię – смотреть телевизор [smotriet’ telewizor], które po polsku się przekłada jako „oglądanie telewizji”. Zawsze, kiedy słyszę o „oglądaniu telewizora”, widzę parę osób siedzących na kanapie, wpatrzonych w czarny ekran.

Oczywiście, z powyższych przykładów można się pośmiać i o nich zapomnieć, ale można też na bazie dźwiękowej i wizualnej budować skojarzenia, które pozwolą nam szybciej zapamiętać nowe słówka i zwroty. Co jednak najważniejsze, taka metoda uczenia się jest niezwykle efektywna – połączenie informacji ze skojarzeniem tworzy trwały ślad pamięciowy, co w przypadku nauki języków obcych jest niezwykle ważne.

A jakie techniki zapamiętywania nowych słówek Wy stosujecie? Jestem ich bardzo ciekawa 🙂

Autorką wpisu jest Dagmara Bożek-Andryszczak – tłumaczka i lektorka języka rosyjskiego. Autorka bloga o tłumaczeniach i języku rosyjskim http://www.dagatlumaczy.pl/ oraz specjalistycznego słownika polsko-rosyjskiego i rosyjsko-polskiego z zakresu marketingu internetowego https://www.slownikrosyjskiego.pl/.

8 komentarze na temat “Co nas śmieszy w języku rosyjskim?

  1. Poruszylaś mój ulubiony temat 🙂
    Słowo бюст oprócz biustu znaczy jeszcze popiersie. Kiedyś w Grodnie niedoświadczony przewodnik powiedział do polskiej wycieczki " A teraz wam pokaże biust Elizy Orzeszkowej"
    Słowo разбераться ( podobnie jak оформляться) jest tak proste i wygodne ale strasznie nieprzetłumaczalne na polski, jedno ze znaczeń to rozliczać się. Mieliśmy kiedyś z kolegą właśnie rozliczyć się z pewną piękną panią w jej domu w Wilnie, a że była niby-Polką, to kalkowała z rosyjskiego i wyszło, że "zaraz mój mąż sobie pójdzie, a my będziemy się rozbierać" Mój kumpel nie znał rosyjskiego…:-)
    A chyba najwięcej wpadek zaliczyli polscy turyści ze słowem урода, które oznacza potwora.Kiedyś na moich oczach jeden dostał z liścia, gdy próbował wyrazić swój zachwyt na dyskotece pięknością kobiety "co za uroda!" 🙂

    1. Jesteś pewien, że to były błędy? Może niby-Polka chciała, byście zdjęli płaszcze, a dziewczyna na dyskotece – to był potwór.

      1. Płaszczy nie mieliśmy, było lato, mój kumpel przez chwilę myślał, że to nie błąd, ale szybko go uspokoiłem.
        A dziewczyna na dyskotece to może i był potworek, ale mocno zamaskowany ostrym makijażem, fryzurą, ciuchami. Z natury ładna kobieta by tak nie zareagowała. A nieporozumienie językowe to było na pewno, trudno przypuszczać, żeby cham nazywający kobietę potworem znał niuanse języka rosyjskiego.

  2. A mnie ze względu na kontekst zawsze śmieszy :
    нет другой такой страны, где так вольно дышит человек

  3. По поводу "смотреть телевизор" в русском языке есть армейский анекдот:

    — Товарищ прапорщик, а можно телевизор посмотреть?
    — Можно, только не включайте.

  4. Знаю супер офигенный армейский анекдот, при этом лингвистческий, но немножко неприличный, с одним матным словом. Но если Кароль разрешит…

      1. Спасибо за разрешение☺
        Приходит на университет филолог русского языка с фингалом под глазом. Декан спрашивает, что это такое:
        – Ты же филолог, культурный человек, откуда этот фингал???
        – А вот вчера посидели мы хорошенько с одним офицером. И вдруг он рассказывает – "был у меня один хуй в роте". А я, как филолог, его исправил- "не в роте a во рту".
        Kto zrozumial niech napisze!

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Teraz masz możliwość komentowania za pomocą swojego profilu na Facebooku.
ZALOGUJ SIĘ