Materiały pomocnicze do nauki języka francuskiego: opracowanie wiersza Ch. Baudelaire'a "Le Vin de l'Assassin"

Swego czasu zamieściłam kilka wpisów na blogu AntyTeksty,na którym można znaleźć opracowania tekstów anglojęzycznych piosenek, tworzone z myślą o osobach uczących się języka. Nie znalazłam w polskim internecie podobnej strony z tekstami w języku francuskim, dlatego postanowiłam opracować kilka tekstów i wrzucić je tu. Zaczęłam od wiersza Ch. Baudelaire'a Le Vin de l'Assassin, śpiewanego przez Leo Ferré.

O Leo Ferré pisałam już w innym artykule. Ten poeta i kompozytor pochodzący z Monako aranżował i wykonywał zarówno własne utwory, jak i utwory słynnych francuskich poetów, m. in. Charlesa Baudelaire’a. Jednym z wierszy Baudelaire’a śpiewanych przez Ferrégo jest Le Vin de l'Assassin. Podmiot liryczny wiersza zamordował swą żonę i nie wydaje się rozpaczać z tego powodu. Wersja Ferrégo nie jest jedynym muzycznym wykonaniem tego wiersza: istnieje także wersja Lionela Chaintreuila. Utwór ten został przetłumaczony na polski m. in. przez W. Słobodnika, zachęcam jednak do zapoznania się najpierw z oryginałem.


Ma femme est morte, je suis libre!
Je puis donc boire tout mon soûl.
Lorsque je rentrais sans un sou,
Ses cris me déchiraient la fibre.
Autant qu’un roi je suis heureux ;
L’air est pur, le ciel admirable…
Nous avions un été semblable
Lorsque j’en devins amoureux !
L’horrible soif qui me déchire
Aurait besoin pour s’assouvir
D’autant de vin qu’en peut tenir
Son tombeau ; – ce n’est pas peu dire :

Je l’ai jetée au fond d’un puits,
Et j’ai même poussé sur elle
Tous les pavés de la margelle.
– Je l’oublierai si je le puis !

Au nom des serments de tendresse,
Dont rien ne peut nous délier,
Et pour nous réconcilier
Comme au beau temps de notre ivresse,

J’implorai d’elle un rendez-vous,
Le soir, sur une route obscure.
Elle y vint ! – folle créature !
Nous sommes tous plus ou moins fous !

Elle était encore jolie,
Quoique bien fatiguée ! et moi,
Je l’aimais trop ! voilà pourquoi
Je lui dis : Sors de cette vie !

Nul ne peut me comprendre. Un seul
Parmi ces ivrognes stupides
Songea-t-il dans ses nuits morbides
A faire du vin un linceul ?

Cette crapule invulnérable
Comme les machines de fer
Jamais, ni l’été ni l’hiver,
N’a connu l’amour véritable,

Avec ses noirs enchantements
Son cortège infernal d’alarmes,
Ses fioles de poison, ses larmes,
Ses bruits de chaîne et d’ossements !

– Me voilà libre et solitaire !
Je serai ce soir ivre mort ;
Alors, sans peur et sans remord,
Je me coucherai sur la terre,

Et je dormirai comme un chien !
Le chariot aux lourdes roues
Chargé de pierres et de boues,
Le wagon enragé peut bien

Ecraser ma tête coupable
Ou me couper par le milieu,
Je m’en moque comme de Dieu,
Du Diable ou de la Sainte Table !

Gramatyka

Pierwsza osoba czasownika pouvoir
Je puis donc boire tout mon soûl. = Mogę więc pić na umór.
Je puis = Je peux = Mogę
Je puis to oboczna forma pierwszej osoby czasownika pouvoir = móc
Passé simple
Lorsque j’en devins amoureux! = Gdy zakochałem się w niej!
j’en devins amoureux (passé simple) = j’en suis devenu amoureux (passé composé)
J’implorai d’elle un rendez-vous = Wybłagałem od niej spotkanie
J’implorai d’elle un rendez-vous = J’ai imploré d’elle un rendez-vous
Elle y vint! = Ona tam przyszła!
Elle y vint! = Elle y est venue!
Songea-t-il? = Czy myślał?
Songea-t-il? = A-t-il songé?
Passé simple to literacka forma czasu passé composé. Wyraża czynność dokonaną, zakończoną. Współcześnie nie występuje w języku mówionym. Więcej informacji o passé simple można znaleźć np. tutaj.
Zaimek względny en
j’en devins amoureux = zakochałem się w niej
Zaimek względny en zastępuje rzeczownik poprzedzony przyimkiem de:
je devins amoureux d’elle = j’en devins amoureux

Przykłady użycia:
Est-ce que tu as envie de café? Oui, j’en ai envie. = Czy masz ochotę na kawę? Tak, mam ochotę.
Est-ce que tu as du lait? Oui, j’en ai un peu. = Czy masz mleko? Tak, mam go trochę.
Więcej o zaimku względnym en tutaj.
Passe composé – uzgadnianie rodzaju participe passé
Je l’ai jetée au fond d’un puits. = Wrzuciłem ją do studni.
Jeśli czasownikiem posiłkowym jest avoir, rodzaju participe passé najczęściej nie uzgadnia się. Istnieją jednak wyjątki. Jednym z nich jest przypadek, gdy dopełnienie bliższe stoi przed formą czasownikową.
Dlatego
Je l’ai jetée au fond d’un puits. = Wrzuciłem ją na dno studni. (dopełnienie bliższe- l’- stoi przed czasownikiem)
ale
J’ai jeté ma femme au fond d’un puits. (dopełnienie bliższe, ma femme, stoi po czasowniku)
Zdania warunkowe typu I
Je l’oublierai si je le puis! = Zapomnę to, jeśli będę mógł!
Zdania warunkowe typu I tworzymy według następującego schematu: Si + présent + futur simple (rzadziej futur simple + si + présent, jak w powyższym zdaniu z wiersza). Zdania tego typu odnoszą się do przyszłości, a warunek zawarty w nich jest możliwy do spełnienia.
np. Si j'ai du temps, je le ferai. = Jeśli będę miał czas, zrobię to.
Więcej o zdaniach warunkowych znajduje się tu.

Zwroty i wyrażenia

tout mon soûl
Je puis donc boire tout mon soûl. = Mogę zatem pić na umór.
tout son soûl = na umór, do syta, bez ograniczeń
La table était pleine et Pierre mangeait tout son soûl. = Stół był pełen I Pierre jadł do syta.
Demain je ne travaille pas et je peux dormir tout mon soûl. = Jutro nie pracuję I mogę spać, ile chcę.
przymiotnik: soûl , soûle – pijany
idiom: soûl comme un Polonais – pijany jak Polak, bardzo pijany (niestety, drodzy rodacy…)
Inna pisownia: saoul, saoule
Je serai ce soir ivre mort = Tego wieczoru upiję się na umór
ivre-mort, ivre mort =pijany do nieprzytomności, zalany w trupa
Après la fete Jacques était ivre-mort = Po imprezie Jacques był pijany w trupa.
autant que
Autant qu’un roi je suis heureux. = Jestem szczęśliwy jak król.
autant de vin qu’en peut tenir son tombeau = tyle wina, ile może pomieścić jej grób
Autant que = jak; tak bardzo, jak; tyle, co
Il travaillait autant qu’il pouvait. = Pracował tyle, ile mógł.
Ce n’est pas peu dire.
Ce n’est pas peu dire. = To nie jest mała rzecz.; To nie byle co.
Quoique
Elle était encore jolie, quoique bien fatiguée! = Była jeszcze ładna, choć dość mocno zmęczona!
Quoique = chociaż
Quoiqu'il etait malade, Jacques a decide d'aller au travail. =Chociaż był chory, Jacques zdecydował się iść do pracy.
synonimy: bien que, encore que
un linceul
faire du vin un linceul =zrobić z wina całun
un linceul =całun
le linceul de Turin =całun turyński
crapule
Cette crapule invulnérable =ta niewrażliwa hołota
une crapule =hołota, tłuszcza
Cette ville est pleine de crapule. =To miasto jest pełne hołoty.
une crapule =kanalia, łajdak
Cette homme est une véritable crapule. = Ten człowiek to prawdziwa kanalia.
przymiotnik: crapuleux = ohydny, plugawy
alarme
Son cortège infernal d’alarmes = Jej piekielny orszak strachów
Słowo alarme może oznaczać alarm, alert, tu jednak oznacza strach, niepokój.
Tout la famille vivait en alarme. = Cała rodzina żyła w strachu.
se moquer de
Je m’en moque comme de Dieu, du Diable ou de la Sainte Table. = Ale lekceważę to, jak Boga, Diabła i Pański Stół.
se moquer de = lekceważyć coś, nie zważać na coś, nie przejmować się czymś; żartować z czegoś/kogoś
Je me moque de son opinion. = Nie przejmuję się ich opinią.
Pourquoi tu te moques de moi tout le temps? = Dlaczego cały czas ze mnie żartujesz?
Jeśli udało Wam się przebrnąć przez oryginał, polecam tłumaczenie W. Słobodnika, dostępne tutaj.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Teraz masz możliwość komentowania za pomocą swojego profilu na Facebooku.
ZALOGUJ SIĘ