teoria

Z teoriami za pan brat, czyli recenzja książki o szybkiej nauce języków

Opublikowane przez Łukasz Molęda

2 komentarze

asap okładkaKażda książka o nauce języków jest jedyna w swoim rodzaju. Ich autorzy w indywidualny sposób podchodzą do tego, jak przekazać swoją wiedzę, odpowiadając na pytanie, co jest najlepszą receptą na nabycie umiejętności obcojęzycznej komunikacji. Niestety jakość takich dzieł nie zawsze idzie w parze z zamierzeniami twórców. Książka Bartosza Oczko pt. "ASAP. Jak nauczyć się języka obcego tak szybko, jak to możliwe" wywołuje pod tym względem mieszane uczucia.

 

Wykonanie

Książka ta została wydana zarówno w formie elektronicznej, jak i papierowej. W tej pierwszej dostępna jest wystarczająca liczba opcji, aby uruchomić ją na każdym e-czytniku, komputerze, a nawet telefonie. Wykonanie każdej z wersji jest dobre, gdyż nie zauważyłem żadnych rzucających się w oczy problemów, choć testowałem je na wiele różnych sposobów. Nie miałem niestety w rękach wydania papierowego, dlatego nie mogę nic o nim powiedzieć.

Rozkład treści nie jest tutaj idealny. Książka ta opiera się w dużej mierze na mniej lub bardziej samodzielnych rozdziałach i podrozdziałach w celu umożliwienia korzystania z niej bez względu na kolejność czytania. Wadą takiego rozwiązania jest jednak zmniejszona spójność, gdyż część tematów urywa się, aby być kontynuowana w innym momencie. Raz czy dwa natknąłem się też na wątki, które nie do końca pasowały do danego podrozdziału i znalazłem nieliczne błędy redakcyjne.

Część teoretyczna

Jednym z istotnych problemów tej książki, które trudno jest wyłapać bez odpowiedniej wiedzy, jest to, iż autorowi zdarza się miejscami mieszać fakty. Na przykład, opisując pamięć długoterminową, przeoczył, że pamięć semantyczna (wiedza o faktach i ideach) i pamięć epizodyczna (autobiograficzna) są typami pamięci deklaratywnej (świadomej), a pamięć proceduralna, która jest rodzajem pamięci nieświadomej, wiąże się nie tylko ze zdolnościami ruchowymi, lecz również poznawczymi, do których zalicza się m.in. nieświadoma nauka języka (Brill-Schuetz 2014 i in., Ullman 2015, Hamrick 2015).

W innym miejscu podczas przywoływania kilku teorii autor pomylił ich źródła, twierdząc, że teoria uczenia się przez doświadczenie Davida Kolba, rozwijana od przynajmniej 1975 r., została oparta na teorii inteligencji wielorakiej Howarda Gardnera (1983 r.) i modelu sensorycznym VAK Waltera Burke Barbe'a (1979 r.). W rzeczywistości Kolb inspirował się pracami Johna Dewey'a, Kurta Lewina i Jeana Piageta (Coffield i in. 2004).

Co więcej, pewna część cytowanych przez autora teorii jest słabo ugruntowana. Na przykład teoria uniwersalnej gramatyki rozwijana przez Noama Chomsky'ego (1966 r.) wciąż jest przedmiotem dużych kontrowersji wśród naukowców (Dąbrowska 2015, Boxell 2016, Lin 2017), dlatego powoływanie się na nią jest przedwczesne. W przypadku koncepcji Gardnera brakuje natomiast wystarczających dowodów na jej poprawność (Waterhouse 2006), a twierdzenie, że ćwiczenia w serwisie Lumosity poprawiają ogólną inteligencję, zostało obalone eksperymentalnie (Kable i in. 2017). Odpowiedniego potwierdzenia nie doczekały się również model stylów uczenia się Barbe'a i model VAKT Rity i Kennetha Dunn (1978 r.), na którym wzoruje się Barbara Prashing (Coffield 2004, Pashler i in. 2008, Scott 2010, Willingham i in. 2015, Klitmøller 2015, Newton 2015, Kirschner 2017). Ponadto wspomniane przez autora i propagowane przez Prashning myślenie prawo- i lewopółkulowe zostało już jakiś czas temu uznane za mit (Nielsen i in. 2013).

Gdyby tego było mało, to w opozycji do wszystkich modeli stylów sensorycznych stoi teoria podwójnego kodowania Allana Paivio (1971 r.), będąca częścią kognitywnej teorii multimedialnego uczenia się (2003 r.). Jej głównym składnikiem jest koncepcja obciążenia poznawczego, które inaczej rozkłada się w zależności od użytego systemu — słownego lub obrazowego. Znajduje ona lepsze potwierdzenie w eksperymentach niż style uczenia się pomimo posiadania pewnych wad (Rudolph 2017, Cuevas i in. 2017). W skrócie sprowadza się ona do tego, że podejście do nauki powinno zależeć od rodzaju zapamiętywanej treści, gdyż w ten sposób można to robić najskuteczniej, choć nie zawsze najprzyjemniej.

Poza wymienionymi powyżej problemami nie znalazłem więcej powodów do krytyki merytorycznej. Autor ze szczegółami opisuje wiele różnych językowych niuansów i spostrzeżeń, które wydają się posiadać odpowiednie uzasadnienie.

Część praktyczna

W odróżnieniu od części teoretycznej część praktyczna jest w większości napisana całkiem dobrze. Można w niej znaleźć przydatne i szczegółowe porady dotyczące problemów, które trapią przeciętną osobę próbującą uczyć się języków. Autor dostarcza bowiem licznych przykładów tego, jak taka nauka może wyglądać w praktyce przy wykorzystaniu zarówno tradycyjnych sposobów, jak i tych wykorzystujących nowoczesne technologie. Dużo uwagi poświęcono tu również odpowiedniemu nastawieniu, planowaniu, znalezieniu właściwej motywacji i wyjaśnieniu, jak określić rozsądny cel i nie dać się ponieść niesprecyzowanym ambicjom.

W utrwaleniu poznanego materiału pomagają zachęty do wykonania różnych ćwiczeń, których skuteczność polega na wykorzystaniu efektu testowania (Rowland 2014) objawiającego się, gdy zamiast powtarzać jakiś materiał, spróbuje się go przywołać z pamięci.

Końcowy werdykt

Książka ta jest napisana dość nierówno. Z jednej strony posiada ona dużą ilość przydatnych porad, z drugiej zaś przytacza teorie i koncepcje, które mają słabe potwierdzenie w wynikach eksperymentów lub nie posiadają go wcale. Odniosłem również wrażenie, że niektóre rozważania teoretyczne zostały dodane trochę na siłę i nie doczekały się odpowiedniej korekty merytorycznej. Podsumowując, jeśli kogoś interesują tylko praktyczne porady, to może sięgnąć po tę pozycję, w przeciwnym razie polecałbym rozejrzenie się za jakąś alternatywą.

Bibliografia

  1. Boxell, O. (2016). The place of Universal Grammar in the study of language and mind: A response to Dabrowska (2015). Open Linguistics, 2(1). https://doi.org/10.1515/opli-2016-0017
  2. Brill-Schuetz, K., & Morgan-Short, K. (2014, January). The role of procedural memory in adult second language acquisition. In Proceedings of the Annual Meeting of the Cognitive Science Society (Vol. 36, No. 36). https://doi.org/10.13140/2.1.3445.0560
  3. Coffield, F., Moseley, D., Hall, E., & Ecclestone, K. (2004). Learning styles and pedagogy in post-16 learning: A systematic and critical review.
  4. Cuevas, J., & Dawson, B. L. (2017). A test of two alternative cognitive processing models: Learning styles and dual coding. Theory and Research in Education. https://doi.org/10.1177/1477878517731450
  5. Dąbrowska, E. (2015). What exactly is Universal Grammar, and has anyone seen it?. Frontiers in psychology, 6, 852. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.00852
  6. Hamrick, P. (2015). Declarative and procedural memory abilities as individual differences in incidental language learning. Learning and Individual Differences, 44, 9-15. https://doi.org/10.1016/j.lindif.2015.10.003
  7. Kable, J. W., Caulfield, M. K., Falcone, M., McConnell, M., Bernardo, L., Parthasarathi, T., Diefenbach, P., Cooper, N., Ashare, R., Audrain-McGovern, J., Hornik, R., Lee, F. J., & Lerman, C. (2017). No Effect of Commercial Cognitive Training on Neural Activity During Decision-Making. Journal of Neuroscience, 2832-16. https://doi.org/10.1523/JNEUROSCI.2832-16.2017
  8. Kirschner, P. A. (2017). Stop propagating the learning styles myth. Computers & Education, 106, 166-171. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2016.12.006
  9. Klitmøller, J. (2015). Review of the methods and findings in the Dunn and Dunn learning styles model research on perceptual preferences. Nordic Psychology, 67(1), 2-26. https://doi.org/10.1080/19012276.2014.997783
  10. Lin, F. Y. (2017). A refutation of universal grammar. Lingua, 193, 1-22. https://doi.org/10.1016/j.lingua.2017.04.003
  11. Ullman, M. T. (2015). The declarative/procedural model: a neurobiological model of language learning, knowledge, and use. In Neurobiology of language (pp. 953-968). https://doi.org/10.1016/B978-0-12-407794-2.00076-6
  12. Newton, P. M. (2015). The learning styles myth is thriving in higher education. Frontiers in Psychology, 6, 1908. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.01908
  13. Nielsen, J. A., Zielinski, B. A., Ferguson, M. A., Lainhart, J. E., & Anderson, J. S. (2013). An evaluation of the left-brain vs. right-brain hypothesis with resting state functional connectivity magnetic resonance imaging. PloS one, 8(8), e71275. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0071275
  14. Pashler, H., McDaniel, M., Rohrer, D., & Bjork, R. (2008). Learning styles: Concepts and evidence. Psychological science in the public interest, 9(3), 105-119. https://doi.org/10.1111/j.1539-6053.2009.01038.x
  15. Rowland, C. A. (2014). The effect of testing versus restudy on retention: A meta-analytic review of the testing effect. Psychological Bulletin, 140(6), 1432. https://doi.org/10.1037/a0037559
  16. Rudolph, M. (2017). Cognitive Theory of Multimedia Learning. Journal of Online Higher Education vol, 1(2), 1.
  17. Scott, C. (2010). The enduring appeal of ‘learning styles’. Australian Journal of Education, 54(1), 5-17. https://doi.org/10.1177/000494411005400102
  18. Waterhouse, L. (2006). Inadequate evidence for multiple intelligences, Mozart effect, and emotional intelligence theories. Educational psychologist, 41(4), 247-255. https://doi.org/10.1207/s15326985ep4104_5
  19. Willingham, D. T., Hughes, E. M., & Dobolyi, D. G. (2015). The scientific status of learning styles theories. Teaching of Psychology, 42(3), 266-271. https://doi.org/10.1177/0098628315589505

Polecane artykuły:

Skuteczne pomoce wizualne
Jak wytrwać w nauce?
Jak przekonania rządzą Twoim życiem
Rola uwagi w nauce języka
Jak czytać i nie zwariować
Jak tworzyć i wykorzystywać listy frekwencyjne