Gdy, tworząc poprzedni wpis, sięgnęłam do licealnych korzeni mojej nauki języka francuskiego, dowiedziałam się, że składanka La vie est une chanson doczekała się kolejnych trzech części. Szczególnie ostatnia, czwarta część składanki, może być sporym ułatwieniem dla osób, które nie znają jeszcze biegle francuskiego. Znajdują się na niej bowiem polskie wersje klasycznych francuskich piosenek. Warto jednak zapoznać się najpierw z oryginałem, a dopiero później z polską wersją utworu. Trzeba też pamiętać, że tłumaczenia piosenek oddają ich ogólny sens, jednak nie zawsze są w stu procentach dosłowne, w końcu, jak mówi złośliwe porzekadło, tłumaczenie jest jak kobieta – albo piękne, albo wierne. Dlatego, zanim zaczniemy powtarzać i utrwalać dane słowo czy wyrażenie, warto sięgnąć do słownika. Dziś chciałabym przedstawić Wam wykonawców i piosenki, które szczególnie przykuły moją uwagę. Podobnie, jak w poprzednim wpisie, wybór będzie subiektywny i stronniczy, a kolejność przypadkowa.

Le roi (des cons) i Brave Margot Georges'a Brassensa, barda zmarłego w 1981 roku. Polskie wersje wykonuje Zespół Reprezentacyjny, grupa założona przez warszawskich studentów w latach 80-tych, reaktywowana w 2005 roku i działająca do dziś. Brave Margot to absurdalna i zabawna historia o młodej pastereczce, która zaopiekowała się osieroconym kotkiem. Le roi (des cons) rozprawia się z władcami różnych krajów dosadnie i bez pardonu – refren w polskiej wersji brzmi Nie poradzisz nic, bracie mój, gdy na tronie siedzi ch*j! Nie sposób tu odmówić Brassensowi daru przewidywania – w piosence pojawia się jest wzmianka o możliwym obaleniu irańskiego szacha: Il est possible, au demeurant, qu'on déloge le shah d'Iran. W 1979 roku, siedem lat po powstaniu piosenki, szach został obalony za sprawą ajatollaha Chomeiniego, a Iran oficjalnie przestał być monarchią. Polska wersja piosenki powstała w 1993 roku, stąd różnica w tłumaczeniu i wzmianka o śmierci Chomeiniego: Długo panował nam perski szach, Chomeini też zrobił ba bach. Na płytach Zespołu Reprezentacyjnego Śmierć za idee – ballady Georgesa Brassensa i Kumple to grunt jest o wiele więcej piosenek Brassensa. Są to m. in. Kumple to grunt (Les copains d'abord) – entuzjastyczna pochwała męskiej przyjaźni i Zła opinia (La mauvaise réputation) – zwierzenia poczciwego łobuziaka, który nie może odnaleźć się w miasteczku pełnym praworządnych obywateli. Osobom, które chcą zrozumieć teksty Brassensa, polecam stronę Analyse Brassens. Można na niej znaleźć objaśnienia co trudniejszych słów i wyrażeń oraz rozmaite ciekawostki.

Jacques Brel

Ne me quitte pas belgijskiego piosenkarza i aktora Jacques'a Brela, zmarłego w 1978 roku. Na YouTube jest też wersja z francuskimi napisami. Jest to jedna z najbardziej znanych piosenek tego artysty. Została przetłumaczona na 24 języki, w tym afrikaans, fryzyjski i słoweński.  Polską wersję wykonuje Edyta Górniak. Piosenka opowiada o rozpaczy wywołanej opuszczeniem przez ukochaną osobę – bohater jest gotów stać się nawet… cieniem psa tej osoby, tyle tylko ją odzyskać. Z innych utworów Brela, dostępnych poza składanką, polecam Les bourgeois, w której artysta bezpardonowo rozprawia się z burżuazją, porównując przedstawicieli tej warstwy społecznej do świń i twierdząc, że ich głupota postępuje wraz z wiekiem i Jaurès, opowiadająca o śmierci Jeana Jaurèsa, polityka socjalistycznego, znanego z pacyfizmu, zamordowanego przez studenckiego działacza nacjonalistycznego w 1914 roku.

Piosenka Ubóstwiam drakę, opowiadająca o przeżyciach kobiety zakochanej w zbyt krewkim i wojowniczym mężczyźnie, zabrzmi znajomo zapewne każdemu, kto choć trochę zna i lubi Kabaret Starszych Panów. Mało kto jednak wie, że jej pierwotna wersja jest francuska i ma tytuł Rififi. Jest częścią ścieżki dźwiękowej do filmu Du rififi chez les hommes z 1955 roku, opowiadającego o przygodach włamywacza-recydywisty.

Ciekawe są piosenki śpiewane przez Krystynę Jandę. Janda na składance wykonuje dwa utwory – Gdybyś nie istniał ty i Szabadabada. Pierwsza z nich to polska wersja piosenki Si tu n'existais pas Joe'a Dassin, a druga- przekład piosenki Shabadabada z filmu Leloucha Un homme et un femme. Wgłębiając się w teksty tych piosenek, należy jednak zachować szczególną ostrożność, gdyż ich polskie wersje są bardzo swobodne.

Chciałabym wspomnieć też o twórcy, którego można usłyszeć na drugiej części składanki. Ów twórca to Michel Fugain, piosenkarz i kompozytor pochodzący z Grenoble, tworzącego solo oraz w zespołach Compagnie i Big Bazar. Na drugiej części składanki znajduje się jego piosenka Belle histoire, która ukazała się w 1972 roku i w krótkim czasie zdobyła dużą popularność. Jej tekst opowiada o przypadkowym spotkaniu dwojga ludzi – kobiety i mężczyzny. Tekst nie jest szczególnie skomplikowany, choć do jego zrozumienia przyda się znajomość dwóch podstawowych czasów przeszłych – passé composé i imparfait. Wsłuchując się w niego, łatwo odnieść wrażenie, że nastąpiło cudowne zrządzenie losu, a bohaterowie utworu są sobie przeznaczeni. Jednak finał historii jest zaskakujący. Jaki? Zobaczcie sami: